Rodzice chcą odwołać darowiznę domu
Na pytanie Czytelniczki odpowiada Bartosz Bocheński, adwokat.
- Kilka lat temu otrzymałam dom w darowiźnie. W domu tym nadal mieszkają moi rodzice, od których go dostałam. Pokrywają koszty jego utrzymania, opłacają rachunki, podatki etc. Nie mają jednak zastrzeżonego w akcie notarialnym prawa do mieszkania w nim. Obecnie chcą odwołać darowiznę powołując się na to, że nie opiekuję się nimi ani nawet ich nie odwiedzam. Czy jest to możliwe?
- Zgodnie z art. 898 Kodeksu cywilnego, darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Jak podnosi się w doktrynie, darowizna wytwarza pewien stosunek etyczny pomiędzy darczyńcą i obdarowanym, wyrażający się w moralnym obowiązku wdzięczności. Godzi w ogólne poczucie etyczne sytuacja, jeżeli ktoś jest niewdzięczny wobec darczyńcy. Rażąca niewdzięczność obdarowanego wobec darczyńcy upoważnia go do odwołania umowy darowizny. Przepis posługuje się zwrotem niedookreślonym, w związku z czym zawsze rozstrzygać będą okoliczności konkretnego przypadku. Rażąca niewdzięczność jest to bowiem takie zachowanie obdarowanego przeciwko (bezpośrednio lub pośrednio) darczyńcy, które powinno być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące. Wchodzi tutaj w grę przede wszystkim popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo przeciwko majątkowi darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych, w tym również rodzinnych, łączących go z darczyńcą, oraz obowiązku wdzięczności (tak wyrok SN z 7 maja 2003 r., IV CKN 115/01, LEX nr 137593). Odwołanie darowizny jest zatem możliwe w przypadkach raczej wyjątkowych i skrajnych. Nie uzasadnia odwołania darowizny dopuszczenie się przez obdarowanego takich czynów, które w danych okolicznościach czy warunkach nie wykraczały poza zwykłe przypadki życiowych konfliktów (tak wyrok SN z 7 maja 1997 r., I CKN 117/97, LEX nr 137781).