Król Przemysł II zapomniany. Korzenie Korony Polskiej tkwiły w Wielkopolsce

Paweł Stachnik

8 LUTEGO 1296. W Rogoźnie w Wielkopolsce zamordowany zostaje Przemysł II. Był pierwszym od 219 lat koronowanym władcą polskim.

Książę był pogrobowcem. Urodził się cztery i pół miesiąca po śmierci swojego ojca Przemysła I, księcia poznańskiego. Opiekę nad nim objęła matka, księżniczka śląska Elżbieta, oraz stryj, Bolesław Pobożny. Gdy młody Przemysław skończył 15 lat stryj wysłał go na wyprawę wojenną przeciw Branden­burgii. Państwo to usadowiło się u zachodnich granic Wielkopolski i agresywnie napierało na piastowskie ziemie. Wyprawa pod formalnym dowództwem Przemysła (faktycznie dowodzili wojewoda poznański Przedpełk i kasztelan kaliski Janko) z sukcesem odzyskała kilka zamków. „Kronika wielkopolska” przekazała, że młody książę wykazał się walecznością, ale też okrucieństwem, każąc wyciąć załogę Strzelec Krajeńskich.

Pod okiem stryja

Chcąc zbudować antybrandenburski sojusz książę Bolesław Pobożny posłużył się bratankiem. Ożenił go z wnuczką i wychowanicą księcia zachodniopomorskiego Barnima I, Ludgardą. Ludgarda była młoda i urodziwa, ale okazała się bezpłodna, gdy więc lata mijały, a potomek się nie pojawiał, Przemysł stracił nią zainteresowanie. Zmarła w tajemniczych okolicznościach. Szybko pojawiła się pogłoska, że to małżonek kazał ją usunąć, a lud wielkopolski zaczął śpiewać pieśni o nieszczęsnej Ludgardzie zamordowanej przez księcia.

Potem Przemysł ożenił się z bratanicą króla Szwecji Mag­nusa, Ryksą, którą darzył prawdziwym uczuciem. Niestety, zmarła ona po kilku latach małżeństwa. Trzecią żoną księcia był margrabianka brandenburska Małgorzata, a ten ożenek miał na celu poprawienie relacji z napastliwym sąsiadem, jakim była Brandenburgia. Jak zobaczymy, niewiele z tego wyszło, a Małgorzata przeżyła Przemysła i wyszła za mąż.

- Książę stracił pierwszą żonę w niewyjaśnionych okolicznościach. Jego druga żona zmarła, a była nią dość egzotyczna jak na tamte czasy księżniczka szwedzka Ryksa. Koronacji Przemysł dostąpił z dopiero trzecią żoną - mówi Elżbieta Cherezińska, autorka popularnych książek historycznych, która Przemysła II uczyniła bohaterem swojego cyklu „Odrodzone królestwo”.

Wróćmy jednak do polityki. Na początku lat 70. XIII w. Przemysł popadł w konflikt ze stryjem Bolesławem Pobożnym. Młody książę coraz natarczywiej domagał się dopuszczenia do samodzielnych rządów w ojcowiźnie. Zniecierpliwiony Bolesław uwięził go więc w Gnieźnie. Niewola nie była zbyt uciążliwa, bo Przemysł bez trudu zbiegł z miasta przy pomocy życzliwego mu tamtejszego wójta.