Jak fotoradary robiły zdjęcia, tak będą robić
Gruchnęła po kraju wieść, że od dziś mandaty z fotoradarów Inspekcji Transportu Drogowego są nieważne. To nieprawda!
O tym, że mandaty wystawiane przez inspekcję tracą moc prawną 25 kwietnia tego roku, pisały portale internetowe. Niektóre wskazywały nawet na 15 kwietnia, wyjaśniając, że w tym dniu minął wyznaczony przez Trybunał Konstytucyjny termin na poprawienie wadliwych przepisów, a jako że w przepisach nic się nie zmieniło, to sytuacja jest korzystna dla kierowców.
Prawda jest jednak inna.
- Tę sprawę prasa rozdmuchała i źle zinterpretowała. Tak naprawdę nie ma się czym ekscytować, bo inspekcja nadal ma prawo nakładać mandaty za wykroczenia zarejestrowane przez fotoradary - wyjaśnia prof. Artur Mezglewski z Uniwersytetu Opolskiego, szef Stowarzyszenia Prawo na Drodze, które zwykle jest krytyczne wobec służb kontrolujących kierowców, a czasem także sądów.
- Zastrzeżenia wobec inspekcji, ostatecznie wyrażone orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2015 roku, dotyczyły tylko kwestii związanych z przetwarzaniem i przechowywaniem danych zarejestrowanych przez fotoradary. Innymi słowy - Inspekcja Transportu Drogowego nie miała odpowiedniego aktu prawnego regulującego te kwestie. Natomiast tak naprawdę dane pozyskiwane przez inspekcję z ruchu drogowego są odpowiednio kodowane i zabezpieczane.
Trybunał Konstytucyjny, co oczywiste, nie komentuje wydanych przez siebie orzeczeń. W uzasadnieniu wyroku możemy jednak przeczytać, że sprawa była rozpatrywana na wniosek rzecznika praw obywatelskich, z udziałem przedstawicieli Sejmu i prokuratora generalnego. Wnioskodawca wskazał na wątpliwości dotyczące „upoważnienia ustawowego” zawartego w kwestionowanym przepisie. Zauważył, że ustawa Prawo o ruchu drogowym przekazuje do uregulowania w rozporządzeniu materię, która nie jest uregulowana w samej ustawie. Tę argumentację podzielił trybunał i zakwestionowany przez niego przepis ustawy stracił obowiązująca moc 25 kwietnia 2016 roku.
A chodzi o tzw. delegację ustawową, na podstawie której minister transportu wydał 23 kwietnia 2013 roku rozporządzenie ws. obrazów i danych utrwalonych przez Główny Inspektorat Transportu Drogowego za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących przy drogach publicznych. Rozporządzenie to określa sposób, tryb oraz warunki techniczne gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez GITD utrwalonych obrazów i danych w sprawach naruszeń przepisów ruchu drogowego.
- Mandaty wystawiane za wykroczenia zarejestrowane przez fotoradary i inne urządzenia są i będą ważne - potwierdza Łukasz Majchrzak z Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego.
Zaskarżony artykuł ustawy nigdy nie stanowił podstawy do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (tak formalnie inspekcja nazywa mandaty), bo te kwestie regulują m.in. kodeks wykroczeń i kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
- Rozporządzenie wydane na podstawie zaskarżonego artykułu nie jest źródłem uprawnień przyznanych Inspekcji Transportu Drogowego w zakresie rejestrowania, wykorzystywania i przetwarzania danych, a jedynie aktem precyzującym niektóre obszary - dodaje na koniec Majchrzak.